De koolstofcyclus is een biogeochemische kringloop die de processen beschrijft waarin het element koolstof op aarde circuleert. Koolstof tref je aan in de atmosfeer of lucht, in de biosfeer of levende organismen, in de lithosfeer of gesteenten en in de hydrosfeer of het water.

Hoeveel CO₂ water bevat, kunnen we bepalen d.m.v. een titratie. We kunnen ook het effect van de temperatuur nagaan op de oplosbaarheid van CO₂ in water door te werken bij verschillende temperaturen.
De invloed van de temperatuur op de oplosbaarheid van een gas in water tonen we aan…

Naarmate de wereldwijde klimaatverandering aanhoudt, kunnen soorten die hun verspreidingsgebied uitbreiden negatieve gevolgen hebben voor het voedselweb en het volledige ecosysteem.

In deze opdracht ligt de focus op de Atlantische moeraswenkkrab (Uca pugnax). Aan de hand van habitatobservaties (via foto's) en analyse van de watertemperatuur gaan leerlingen na of en hoe de condities voor de krab geëevolueerd zijn.

Download de ingevulde leerkrachtenversie en de werkbundel voor leerlingen. De data zijn te vinden op het einde van…

Leerlingen bestuderen de verspreiding van bodemvissen in respons tot stijgende watertemperaturen, aan de hand van een rapport van de European Environment Agency.

Download de ingevulde leerkrachtenversie en de werkbundel voor leerlingen. 

Ingevulde werkbundel voor leerkrachten

…

De koolstofcyclus of koolstofkringloop is een biogeochemische kringloop die de processen beschrijft waarin het element koolstof in en rond de aarde circuleert, in verschillende gedaanten (lees: chemische verbindingen). Koolstof tref je aan in vier verschillende reservoirs: de atmosfeer (lucht), hydrosfeer (water), lithosfeer (gesteenten) en biosfeer (levende organismen), in verschillende maar quasi constante hoeveelheden.

Soorten migreren alsmaar noordelijker ten gevolge van de klimaatopwarming.

In deze opdracht interpreteren leerlingen wetenschappelijke data op verschillende manieren, door middel van een:

• verspreidingskaart
• grafiek

Download de ingevulde leerkrachtenversie en de werkbundel voor leerlingen. 

Ingevulde werkbundel voor leerkrachten…

De stijgende temperatuur van het water zorgt ervoor dat heel wat mariene soorten noordwaarts migreren, op zoek naar kouder water. Het verspreidingsgebied van het roeipootkreeftje (Calanus finmarchicus) is de laatste jaren al zo'n 1.000 km noordwaarts opgeschoven. Aangezien plankton de basis vormt van een marien voedselweb, blijven gevolgen niet uit.

Leerlingen krijgen in deze oefeningen inzicht in dit probleem, door te werken met

• (1) veranderende voedselwebben
• (2) verhoudingskaarten / abundantiekaarten (uitbreidingsoefening)

Download…

Verandere klimaatomstandigheden zetten soorten ertoe aan zich te verplaatsen of anders te gaan gedragen. Dat leidt tot duidelijk waarneembare verschuivingen in de mariene ecosystemen, met zowel kwalijke als gunstige gevolgen. Het is niet uitgesloten dat de huidige klimaatverandering in staat is om de mariene ecosystemen zoals we die nu kennen drastisch te veranderen, met directe gevolgen voor de rol die de oceaan nu voor de mens vervult.

Experimenten/opdrachten voor de leerlingen worden aangeduid met …

Zeewater bevat gassen uit de atmosfeer in opgeloste toestand, zoals stikstof, koolstofdioxide en zuurstofgas. Door het intensieve contact met de atmosfeer zijn de bovenste waterlagen van de oceaan goed voorzien van zuurstofgas. Het gehalte aan zuurstofgas hangt af van de temperatuur en saliniteit: minder bij hoge en meer bij lage saliniteit en temperatuur. De voornaamste bron van zuurstofgas is het fytoplankton (plantaardig plankton): die is de grootste producent op aarde, met behulp van zonlicht als energiebron.

In het VLIZ in Oostende doet…