Naarmate de wereldwijde klimaatverandering aanhoudt, kunnen soorten die hun verspreidingsgebied uitbreiden negatieve gevolgen hebben voor het voedselweb en het volledige ecosysteem.

In deze opdracht ligt de focus op de Atlantische moeraswenkkrab (Uca pugnax). Aan de hand van habitatobservaties (via foto's) en analyse van de watertemperatuur gaan leerlingen na of en hoe de condities voor de krab geëevolueerd zijn.

Download de ingevulde leerkrachtenversie en de werkbundel voor leerlingen. De data zijn te vinden op het einde van…

Om migraties van soorten te besturen, hebben wetenschappers data nodig over die soorten. Het ‘Continuous Plankton Recorder’ monitoringprogramma doet dat al sinds de jaren ’30 met plankton. Op een waterdiepte van 10 m filtert een langzaam bewegende zijden band het plankton uit het water. Men bewaart de zijde en het plankton in een opslagtank met formol, tot de analyse in het labo.

Ook grotere zeedieren worden gemonitord, maar dan op een andere manier, nl. met elektronische tags. Er bestaan verschillende soorten tags: sommige worden uitwendig aangebracht, andere in het lichaam van…

Leerlingen bestuderen de verspreiding van bodemvissen in respons tot stijgende watertemperaturen, aan de hand van een rapport van de European Environment Agency.

Download de ingevulde leerkrachtenversie en de werkbundel voor leerlingen. 

Ingevulde werkbundel voor leerkrachten

…

Soorten migreren alsmaar noordelijker ten gevolge van de klimaatopwarming.

In deze opdracht interpreteren leerlingen wetenschappelijke data op verschillende manieren, door middel van een:

• verspreidingskaart
• grafiek

Download de ingevulde leerkrachtenversie en de werkbundel voor leerlingen. 

Ingevulde werkbundel voor leerkrachten…

De stijgende temperatuur van het water zorgt ervoor dat heel wat mariene soorten noordwaarts migreren, op zoek naar kouder water. Het verspreidingsgebied van het roeipootkreeftje (Calanus finmarchicus) is de laatste jaren al zo'n 1.000 km noordwaarts opgeschoven. Aangezien plankton de basis vormt van een marien voedselweb, blijven gevolgen niet uit.

Leerlingen krijgen in deze oefeningen inzicht in dit probleem, door te werken met

• (1) veranderende voedselwebben
• (2) verhoudingskaarten / abundantiekaarten (uitbreidingsoefening)

Download…

Verandere klimaatomstandigheden zetten soorten ertoe aan zich te verplaatsen of anders te gaan gedragen. Dat leidt tot duidelijk waarneembare verschuivingen in de mariene ecosystemen, met zowel kwalijke als gunstige gevolgen. Het is niet uitgesloten dat de huidige klimaatverandering in staat is om de mariene ecosystemen zoals we die nu kennen drastisch te veranderen, met directe gevolgen voor de rol die de oceaan nu voor de mens vervult.

Experimenten/opdrachten voor de leerlingen worden aangeduid met …

Zeewater bevat gassen uit de atmosfeer in opgeloste toestand, zoals stikstof, koolstofdioxide en zuurstofgas. Door het intensieve contact met de atmosfeer zijn de bovenste waterlagen van de oceaan goed voorzien van zuurstofgas. Het gehalte aan zuurstofgas hangt af van de temperatuur en saliniteit: minder bij hoge en meer bij lage saliniteit en temperatuur. De voornaamste bron van zuurstofgas is het fytoplankton (plantaardig plankton): die is de grootste producent op aarde, met behulp van zonlicht als energiebron.

In het VLIZ in Oostende doet…

De watermassa’s van de oceaan herverdelen warmte over onze planeet. Oppervlaktewater dat opwarmt aan de tropen stroomt naar hogere breedtegraden en geeft zijn warmte geleidelijk aan af aan de atmosfeer. Zo heeft oceaancirculatie een bepalende invloed op ons globale en regionale klimaat. 

In volgend lessenpakket bepalen leerlingen experimenteel de densiteit van zoetwater en van zoutwater. Vervolgens creëren ze verschillende waterlagen (oppervlaktewater, intermediair water en diepwater). Aanvullende reflectievragen laat hen dan toe om inzicht te verkrijgen in de…