Algen
De oceaan biedt de mens ongelofelijk veel voordelen. Niet alleen is er voeding die we uit de zee halen, zoals vis, zout en zeewier, maar ook grondstoffen. Uit de bodem van de oceaan halen we aardolie die zorgt voor brandstof, plastic en verwarming. De oceaan helpt bij het transport van goederen en maakte globalisering en ontdekkingen mogelijk. Diezelfde oceaan zorgt voor de regeling van de globale temperatuur en neemt 20% van de door de mens uitgestoten CO2 op. Tegenwoordig zijn er verschillende technieken die de oceaan gebruiken als bron van energie, van windmolens en golfslagenergie tot getijdenenergie.
Deze module laat leerlingen het belang van de oceaan zien. In de projecten ligt de focus op algen om de ecosysteemdiensten van de oceaan uit te leggen. Extra info over algen is te vinden in deze drie animatiefilms.
Onderstaand document biedt alle achtergrondinfo rond bioluminescentie voor de leerkracht. De werkbundel voor de leerlingen alsook de ingevulde versie voor de leerkrachten is voor elke opdracht afzonderlijk beschikbaar.
Achtergrondinfo - Voordelen van de oceaan
De lessenreeks bestaat uit verschillende onderdelen, die los van elkaar dan wel opeenvolgend gebruikt kunnen worden. Onderstaande figuur gidst je door de modules.
Oceaan in ons dagelijks leven
De oceaan bedekt 70% van het aardoppervlak en biedt heel wat diensten aan de mens, zogenaamde ecosysteemdiensten. Zaken die rechtstreeks uit de oceaan komen zoals vis en schaaldieren of zuurstofgas, maar ook minder gekende of zichtbare producten zoals medicijnen of jobs in toeristische gebieden. In ieders dagelijkse leven is de oceaan aanwezig.
In deze inleidende opdrachten maken leerlingen kennis met en ontdekken ze de verschillende soorten ecosysteemdiensten van de oceaan.
- Op welke momenten in het dagelijks leven komen we in contact met de oceaan?
- Verschillende soorten ecosysteemdiensten.
- Wikigame.
Ingevulde werkbundel voor leerkrachten
Werkbundel voor leerlingen
Bijlage - leestekst
Deze opdracht werd mede opgesteld door Charlotte Beerten, VIVES.
Planktonnet bouwen
In deze les bouwen we zelf een planktonnet om daarna algen te vangen en te determineren.
Ingevulde werkbundel voor leerkrachten
Werkbundel voor leerlingen
Deze opdracht werd opgesteld samen met studente Charlotte Beerten, VIVES.
Algenkweek
In deze module zetten leerlingen een algenkweek op. We geven hierbij twee opties: een kweek uit zoetwater, en een mariene kweek.
De gekweekte algen kan je nadien gebruiken om zelf een determinatietabel op te stellen.
Ingevulde werkbundel voor leerkrachten - ZOET WATER
Werkbundel voor leerlingen - ZOET WATER
Ingevulde werkbundel voor leerkrachten - MARIENE ALGEN
Werkbundel voor leerlingen - MARIENE ALGEN
Bijlage - MARIENE ALGEN
Deze opdrachten werden opgesteld samen met studente Charlotte Beerten, VIVES.
Determinatie-tabel opstellen
Met de zelfgekweekte algen kunnen leerlingen hun eigen determinatietabel opstellen. Alternatief is om algen te bestellen bij UGent, BCCM/DCG Diatoms Collection .
Indien de algenkweek niet werd gedaan in de klas, kan je ook foto's van wieren gebruiken of met macrowieren aan de slag gaan.
Ingevulde werkbundel voor leerkrachten
Werkbundel voor leerlingen
Deze opdracht werd opgesteld samen met studente Charlotte Beerten, VIVES.
STEM-project: Fotosynthese-snelheid
Aan de hand van zelfgemaakte algenballetjes meten leerlingen de fotosynthesesnelheid.
Voor dit experiment gebruiken we een eencellige algensoort. Je kan starten met een aangekochte ent (Desmodesmus of Tetradesmus leent zich prima voor dit experiment - te bestellen bij UGent, BCCM/DCG), of met zelfgekweekte algen.
Wanneer we voldoende grote aantallen hebben, maken we algenballetjes om vervolgens in een experimentele set-up de fotosynthesesnelheid te meten. Dit gebeurt indirect door de zuurtegraad van de oplossing te bepalen. De bepaling van de pH gebeurt op verschillende manieren:
▪ met indicatoroplossingen en een colorimeter
▪ met een pH-meter
Voorzie voor dit STEM-project één semester, met één lestijd per week.
Ingevulde werkbundel voor leerkrachten
Werkbundel voor leerlingen
Deze opdracht werd opgesteld samen met biologieleerkracht Jeroen Heyrman van het Sint-Lodewijkscollege.
Wil je zelf algen kweken? Lees dan hier hoe je medium maakt!
Medium voor groene micro-algen
Invloeden op fotosynthese-snelheid
Met een waterplant (zoals waterpest of een zeewier) kunnen we de hoeveelheid geproduceerd zuurstofgas bepalen.
Leerlingen kiezen zelf welke variabelen ze gaan testen.
Ingevulde werkbundel voor leerkrachten
Werkbundel voor leerlingen
Zuurstofproductie algen
Met behulp van een redoxreactie kan de productie van zuurstofgas door algen worden aangetoond. Gebruik hiervoor een zeewier of waterpest.
Ingevulde werkbundel voor leerkrachten
Werkbundel voor leerlingen
Bacteriekweek met algen
De oceaan levert heel wat ecosysteemdiensten. Algen vormen bij uitstek een groep organismen die voor de mens erg waardevol is. Ze vormen de basis van het mariene voedselweb en produceren zuurstofgas. Afhankelijk van de algensoort komen daar nog andere voordelen bij. Ze halen stikstof (N) en fosfor (P) uit het water. Sommige geven licht en zijn prachtig om te bewonderen. Weer andere zijn eetbaar en beschouwen we als ‘superfoods’. Dit is nog maar het topje van de ijsberg van wat algen voor de mens kunnen betekenen!
Deze opdracht bestaat uit twee delen.
1) Het extraheren van carrageen uit een roodwier, Iers mos, om als voedingsbodem voor bacteriën te dienen.
2) Het opzetten van een bacteriekweek.
Ingevulde werkbundel voor leerkrachten
Werkbundel voor leerlingen
