Terwijl de Belgische Noordzee vaak als een grijsbruine, oninteressante watermassa wordt beschouwd, blijkt dit stukje onzichtbare natuur buitengewoon boeiend, als je het geluk hebt tenminste om er in onder te kunnen duiken. Haar biologische rijkdom heeft ze onder meer te danken heeft aan het nutriëntenrijke zeewater, de zeestromingen en de zandige ondergrond.
De Belgische Noordzee is met z'n ca 3450 km² slechts een klein en ondiep deel van de Zuidelijke Noordzee. De zeebodem loopt gestaag af tot een waterdiepte van maximum 40 tot 45 m. Het zeebodemreliëf is echter allesbehalve vlak. De bodem bestaat uit zandbanken die van de geul tot de top van de zandbank tot 30 m hoog kunnen zijn, 15 tot 25 km lang en 3 tot 6 km breed, je zou ze kunnen vergelijken met grote onderwaterduinen (zie Zeebodemmorfologie). Deze zandbankenbodem heeft een uniek ecosysteem dat op sommige plaatsen verrassend soortenrijk is. Van op afstand ziet de bodem er vrij verlaten uit, als een woestijnvlakte. Van dichtbij krioelt het echter van de bodemdiertjes zoals slangsterren, krabben, garnalen en slakken. Naast het bodemleven is er nog een pelagiaal ecosysteem met diertjes en wiertjes die in het open water zwemmen en zweven. Ze staan onder invloed staan van de getijdenstromingen. Ook de scheepswrakken en offshore windmolens vormen aparte en aantrekkelijke leefomgevingen voor heel wat soorten die normaal gezien niet in een zandig milieu voorkomen.
Sinds 2010 hebben onderzoekers een lijst opgesteld met welke soorten in de Belgische zee- en kustzone voorkomen. De soortenlijst met meer dan 2.000 organismen is dankzijn een lange traditie van marien biologisch onderzoek in België zo goed als voltooid, buiten de microscopische wezens zoals de diatomeeën, amoeben, flagellaten en de bacteriën. Er wordt weleens gezegd dat er meer bacteriën in de oceaan zitten dan sterren in het universum, men schat ongeveer 1 miljoen bacteriën in een milliliter zeewater. Van de tientallen miljoenen micropscopische soorten in de oceaan zijn er slechts 10.000 beschreven. Dus nog heel wat werk aan de winkel willen we de soortenlijst vervolledigen.
Raadpleeg het Belgisch register van zee- en kustsoorten (BERMS): www.vliz.be/vmdcdata/berms